Μνημόνιο για εκποιήσεις υπό εποπτεία

Χαμένη στις διαθέσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, η οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει ένα νέο Μνημόνιο -υπό την αδυναμία επιτυχίας του υπάρχοντος- στη σκιά των αλλεπάλληλων επιθέσεων των αγορών, με αντάλλαγμα πιο σκληρά μέτρα, που στόχο έχουν τη δημόσια περιουσία.

Το αρχικώς μυστικό ταξίδι του υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, που αποκαλύφθηκε από το δημοσίευμα του «Der Spiegel» (ηλεκτρονική έκδοση), μπορεί κατά τις απανωτές διαψεύσεις να μην έκρυβε την «έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ» (γερμανικό περιοδικό), αλλά πίσω από αυτό βρίσκονταν οι συζητήσεις της Αθήνας με τους ισχυρούς της Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία) για ένα νέο πακέτο διαπραγματεύσεων, που θα καλύπτει τις δανειακές ανάγκες της Ελλάδας συνολικού ύψους περίπου 50-60 δισ. ευρώ κατά τη «δύσκολη» διετία 2012-2013.
Δύσκολη διετία
Τη δύσκολη διετία φωτογράφισε ο υπουργός Οικονομικών με τη δήλωση του άμα τη επιστροφή του από το Λουξεμβρούργο, το Σάββατο, εστιάζοντας στο ότι «πρέπει να προγραμματίσουμε τα επόμενα βήματά μας, για το 2012, το 2013, ώστε η Ελλάδα να μπορέσει να βγει στις αγορές, είτε να χρησιμοποιήσει την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που δίνει τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Ταμείο να αγοράσει ελληνικά ομόλογα», αλλά και στέλνοντας μήνυμα προς τους συνομιλητές του πως «η ελληνική κυβέρνηση πήρε και συνεχίζει να παίρνει όποιες αποφάσεις χρειαστεί».
Τα 32 δισ. ευρώ (28 δισ. το 2012 και 8 δισ. το 2013) του Μνημονίου μπορεί να μην είναι αρκετά, και αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να βγει στις αγορές τότε θα χρειαστεί άλλα 50-60 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό επιδιώκει κατ' αρχήν να εξασφαλίσει από τώρα η ελληνική κυβέρνηση επικαλούμενη το «ρευστό κλίμα» στις αγορές, τις «πιέσεις» που δέχεται και «την αίσθηση κενού» που προκαλεί η μη οριστική λύση του προσωρινού μηχανισμού EFSF. Μόνο που τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα, καθώς η επιδίωξη αυτή λειτουργεί ως «ντόμινο» για τις αποφάσεις της Ευρώπης και του ΔΝΤ σχετικά με την ελληνική οικονομία, φέρνοντας στο προσκήνιο πακέτο «5» προτεινόμενων λύσεων, που συνοψίζονται ως εξής:
1 Την υιοθέτηση ενός νέου Μνημονίου, καθώς το υπάρχον δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. Τα έσοδα υστερούν δραματικά (μείωση 8% στο τρίμηνο και ασθενής ανάκαμψη γύρω στο 3,5% τον Απρίλιο), οι δαπάνες αρχίζουν να διογκώνονται (σε ΙΚΑ και ΟΑΕΔ εντοπίζεται τρύπα 1,1 δισ. ευρώ), τα διαρθρωτικά μέτρα αμφισβητούνται (όπως το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων που δεν έχει γίνει απόλυτα) και το έλλειμμα αδυνατεί να περιοριστεί φέτος στο 7,4%.
Η Ευρώπη φαίνεται να διαπιστώνει ότι το Πρόγραμμα δεν έχει αλλάξει την κατάσταση τόσο γρήγορα όσο προβλεπόταν και η Αθήνα να απαντά: «Το ότι δεν αποδίδει τόσο γρήγορα, έχει να κάνει όχι μόνο με το Μνημόνιο αλλά και με το διεθνές περιβάλλον» όπως τόνιζε παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, για να παραδεχτεί: «Δεν μπορούμε να το τιθασεύουμε. Πρέπει να βοηθήσουν και εξωτερικοί παράγοντες». Για ανάγκη ενός πρόσθετου προγράμματος προσαρμογής μίλησε και ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ.
2 Νέο δάνειο, αλλά με γενναία ανταλλάγματα από πλευράς Αθήνας. Το νέο δάνειο πιθανότατα να είναι μέσω του προσωρινού μηχανισμού EFSF (αγορά ομολόγων από πρωτογενή αγορά). Το επιτόκιο εξόφλησής του ίσως να είναι ακόμα υψηλότερο από το συμφωνηθέν του υπάρχοντος Μνημονίου. Τα ανταλλάγματα, επίσης, μπορεί να είναι πιο σκληρά από του ισχύοντος Μνημονίου.
Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάνουν λόγο τόσο για σκληρά μέτρα ως προς το κομμάτι των δαπανών του προϋπολογισμού, δείχνοντας τις αποδοχές δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων -κυρίως λόγω έντονων αμφιβολιών ως προς την επιτυχία του σχεδίου πάταξης φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, όσο και για το πλέον επίμαχο ζήτημα- της εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Και αυτό το τελευταίο φαίνεται να είναι που προσελκύει εξαρχής το ενδιαφέρον των δανειστών. Ας μην ξεχνάμε τις δηλώσεις της τρόικας του περασμένου Φεβρουαρίου, που μας έκαναν τη χάρη να αφήσουν ανέγγιχτη μόνο την πολιτιστική κληρονομιά. Στο πακέτο των αποκρατικοποιήσεων και της εκποίησης ακινήτων φαίνεται να διεκδικεί μεγαλύτερο ρόλο η τρόικα, ζητώντας να ενταχθεί στο πακέτο της τρίμηνης αξιολόγησης.
Το έλλειμμα
3 Επιμήκυνση του χρόνου επίτευξης του στόχου μείωσης του ελλείμματος στο 2,6% το 2014 και στο 1% το 2015 (βάσει Μεσοπρόθεσμου). Το ζήτημα φέρεται να έχουν θίξει τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας από την περασμένη εβδομάδα, κατά τις συναντήσεις με αρμόδιους παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, μετά τις συνεχείς διαπιστώσεις για αποκλίσεις στο πρώτο τρίμηνο του έτους, καθώς εκτιμούν ότι φέτος το έλλειμμα μπορεί να περιοριστεί στο 9,4% (τον περσινό στόχο), αντί 7,4% και έναντι 10,5% του 2010 (προσωρινά στοιχεία). Εκτενείς συζητήσεις θα γίνουν με τους επικεφαλής, που πιάνουν δουλειά από την Τετάρτη, εν όψει της έγκρισης της πέμπτης δόσης των 12 δισ. ευρώ.
4 Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ . Ενδεχόμενο που βλέπει θετικά ο υπουργός Οικονομικών, με δηλώσεις του από την περασμένη εβδομάδα.
Αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου εκφράζουν την επιφυλακτικότητά τους σχετικά με το ενδεχόμενο επιμήκυνσης του Μνημονίου, χωρίς όμως και να το αποκλείουν. Εξέλιξη που μπορεί να ελαφρύνει παροδικά την οικονομία, αλλά ουσιαστικά θα μεταθέσει το πρόβλημα, όπως άλλωστε συμβαίνει και με την πρώτη παράταση (χρόνος αποπληρωμής η 10ετία) της ευρωπαϊκής συμφωνίας του περασμένου Μαρτίου, που οδηγεί σε παραμονή της τρόικας στην Ελλάδα μέχρι το 2023. Μια νέα παράταση μπορεί να ανεβάσει το χρόνο διαμονής της στα 20 έτη, μέχρι το 2030.
5 Αναδιάρθρωση του συνολικού χρέους. Ενδεχόμενο που βάζει στο τραπέζι πλέον και τις ελληνικές και αλλοδαπές τράπεζες (εκτός από ασφαλιστικά ταμεία), καθώς κρατούν στα χέρια τους σημαντικό τμήμα του ελληνικού χρέους. Τη λύση φέρεται να προτείνει η Γερμανία, έχοντας απέναντί της τον πρόεδρο της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ, που φέρεται να τάσσεται υπέρ της επιμήκυνσης. Τη γερμανική πρόταση αντιμάχεται και η Αμερική. Μια ήπια αναδιάρθρωση (επιμήκυνση πιθανώς) δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά σε κάθε περίπτωση το «κούρεμα» του χρέους θα είχε δραματικές επιπτώσεις στην Ελλάδα. *